|
|
| iatrogénic, -a |
|
a. |
|
iatrogenic |
|
| idea (f) |
|
n. |
Nom pl: ideë |
idea |
|
| idêntic, -a |
|
a. |
|
identical |
|
| identificatzoun (f) |
|
n. |
|
identification |
|
| identitat (f) |
|
n. |
|
identity |
|
| idioma (m) |
|
n. |
|
idiom |
language |
| idiomátic, -a |
|
a. |
|
idiomatic |
|
| idiomatismo (m) |
|
n. |
|
idiom |
peculiar expression |
| idiota (m), idiotissa (f) |
|
n. |
|
idiot |
|
| idiótic, -a |
|
a. |
|
idiotic |
|
| ignitzoun (f) |
|
n. |
|
ignition |
|
| il |
|
pers.pn. |
|
he |
|
| illa |
|
pers.pn. |
|
her |
after prep. |
| illas |
|
pers.pn. |
|
them |
f. after prep. |
| illêgítim, -a |
|
a. |
|
illegitimate |
|
| illuminar |
|
v.tr. |
1S: illúmino |
light |
up |
| illuminatzoun (f) |
|
n. |
|
lighting |
|
| ils |
|
pers.pn. |
|
them |
m. after prep. |
| imagë (f) |
|
n. |
Pl: imagi, images |
picture |
|
| imaginar |
|
v.tr. |
1S: imágino |
imagine |
|
| imbro (m) |
|
n. |
|
shower |
rainfall |
| imitar |
|
v.tr. |
1S: ímito |
imitate |
|
| immêdiat, -a |
|
a. |
|
immediate |
|
| immêdiatament |
|
adv. |
|
immediately |
|
| immigrant (m/f) |
|
n. |
|
immigrant |
|
| immigrar |
|
v.i. |
|
immigrate |
|
| immigratzoun (f) |
|
n. |
|
immigration |
|
| immóbil |
|
a. |
invar. |
still |
not moving |
| impar |
|
a. |
invar. |
odd |
not even |
| impatient |
|
a. |
invar. |
impatient |
|
| impatientza (f) |
|
n. |
|
impatience |
|
| impêdiyr |
|
v.tr. |
1S: impêdisco |
prevent |
|
| |
|
|
|
hinder |
|
| impêir (m) |
|
n. |
|
empire |
|
| impelleir |
|
v.tr. |
|
urge |
|
| imperatour (m) |
|
n. |
|
emperor |
|
| imperatriyç (f) |
|
n. |
Pl: imperatriyci |
empress |
|
| impermeábil (m) |
1 |
n. |
Pl: impermeabli |
raincoat |
|
| impermeábil |
2 |
a. |
invar.; Pl: impermeabli |
waterproof |
|
| impliyr
(de) |
|
v.tr. |
1S: implisco |
fill |
|
| |
|
v.i. |
|
fill
(with) |
|
| impoliyt, -a |
|
a. |
|
impolite |
|
| |
|
|
|
rude |
|
| imponeir |
|
v.tr. |
> poneir |
tax |
|
| important |
|
a. |
invar. |
important |
|
| importantza (f) |
|
n. |
|
importance |
|
| importar |
|
v.tr. |
|
import |
|
| |
|
v.i. |
|
matter |
|
| importatzoun (f) |
|
n. |
|
import |
|
| impossíbil |
|
a. |
invar.; Pl: impossibli |
impossible |
|
| impossibilitat (f) |
|
n. |
|
impossibility |
|
| impost (m) |
|
n. |
|
tax |
|
| impost de renduta |
|
n. |
|
income tax |
|
| imprêixonant |
|
a. |
invar. |
impressive |
|
| impreiza (f) |
|
n. |
|
undertaking |
|
| impressa (f) |
|
n. |
|
imprint |
|
| impressa digital |
|
n. |
|
fingerprint |
|
| impressi (m pl) |
|
n. |
|
printed matter |
|
| impressoura (f) |
|
n. |
|
printer |
|
| imprezêr (m) |
|
n. |
|
agent |
of an actor, writer etc. |
| imprezêr de pompas funebres |
|
n. |
|
undertaker |
|
| imprimeir |
|
v.tr. |
> primeir |
print |
|
| impûls (m) |
|
n. |
|
impulse |
|
| in |
|
part.pn. |
|
of it |
partitive |
| inattendut, -a |
|
a. |
|
unexpected |
sg neutral or negative |
| inaudiyt, -a |
|
a. |
|
unheard of |
|
| inaugûrar |
|
v.tr. |
1S: ináugûro |
inaugurate |
a person |
| inaugûratzoun (f) |
|
n. |
|
inauguration |
of a president |
| incendi (m) |
|
n. |
Pl: incendis |
fire |
conflagration, disaster |
| incêns (m) |
|
n. |
Pl: incensi |
incense |
|
| incint, -a |
|
a. |
|
pregnant |
|
| incitar |
|
v.tr. |
|
incite |
|
| inclinar-se |
|
v.refl. |
1S: m'incliyno |
bow |
|
| inclinatzoun (f) |
|
n. |
|
inclination |
|
| incliyna (f) |
|
n. |
|
bow |
greeting |
| includeir |
|
v.tr. |
Pret 1S: inclusi; PP: inclús |
include |
|
| |
|
|
|
enclose |
|
| incognosçut, -a |
|
a. |
|
unknown |
not known or discovered |
| incômmod, -a |
|
a. |
|
inconvenient |
|
| |
|
|
|
uncomfortable |
|
| incommodar |
|
v.tr. |
1S: incômmodo |
bother |
|
| |
|
|
|
inconvenience |
|
| incommoditat (f) |
|
n. |
|
inconvenience |
|
| inconscient |
|
a. |
invar. |
unconscious |
|
| incredíbil |
|
a. |
invar.; Pl: incredibli |
incredible |
|
| incûb (m) |
|
n. |
|
nightmare |
|
| incûlpar |
|
v.tr. |
|
arrest |
legally put under arrest |
| |
|
|
|
charge |
in court |
| incûlpatzoun (f) |
|
n. |
|
charge |
in court |
| indayne (f) |
|
n. |
|
investigation |
scientific or public opinion |
| index (m) |
|
n. |
|
index |
|
| indexar |
|
v.tr. |
|
index |
|
| India (f) |
|
pr.n. |
|
India |
|
| indián (m), -ana (f) |
|
nat.n/a |
|
Indian |
|
| indicar |
|
v.tr. |
1S: índico; Subj Pr 1S: índique |
indicate |
|
| indicatour (m) |
|
n. |
|
indicator |
|
| indicatzoun (f) |
|
n. |
|
indication |
|
| indigêissoun (f) |
|
n. |
|
indigestion |
|
| indigentza (f) |
|
n. |
|
need |
poverty |
| indign, -a |
|
a. |
|
unworthy |
|
| Indonesia (f) |
|
pr.n. |
|
Indonesia |
|
| indonêsián (m), -ana (f) |
|
nat.n/a |
|
Indonesian |
|
| indûlgeir |
|
v.tr. |
1S: indûlgio, 3S: indûlgë; Subj Pr 1S: indûlgia; Pret 1S: indûlgiúi; PP: indûlgiut |
indulge |
|
| indûlgent |
|
a. |
invar. |
indulgent |
|
| indûlgentza (f) |
|
n. |
|
indulgence |
|
| inédit, -a |
|
a. |
|
unknown |
not yet revealed |
| inêqual |
|
a. |
invar. |
unequal |
|
| |
|
|
|
rough |
uneven |
| inesperat, -a |
|
a. |
|
unexpected |
sg. positive |
| inextensíbil |
|
a. |
invar.; Pl: inextensibli |
unstretchable |
|
| infant (m/f) |
|
n. |
|
infant |
|
| infantiyl |
|
a. |
invar. |
infantile |
|
| infart (m) |
|
n. |
|
heart attack |
|
| infectzoun (f) |
|
n. |
|
infection |
|
| infectzous, -a |
|
a. |
|
infectious |
|
| infedeil |
|
a. |
invar. |
unfaithful |
|
| infêitar |
|
v.tr. |
|
infect |
|
| infêliyç |
|
a. |
invar.; Pl: infêliyci |
unhappy |
|
| infereir |
|
v.tr. |
Fut: inferroy |
infer |
|
| inferiour |
|
a. |
invar. |
inferior |
|
| |
|
|
|
lower |
|
| infirmitat (f) |
|
n. |
|
sickness |
|
| inflammar |
|
v.tr. |
|
inflame |
|
| inflatar |
|
v.tr. |
|
inflate |
currency |
| inflatzoun (f) |
|
n. |
|
inflation |
of currency |
| influentza (f) |
|
n. |
|
influence |
|
| influentzal |
|
a. |
invar. |
influential |
|
| influentzar |
|
v.tr. |
|
influence |
|
| informar |
|
v.tr. |
|
inform |
|
| informar-se
(de) |
|
v.refl. |
|
inquire
(about) |
|
| informatour (m) |
|
n. |
|
informant |
|
| informatzoun (f) |
|
n. |
|
information |
|
| infortunat, -a |
|
a. |
|
unfortunate |
|
| infortunatament |
|
adv. |
|
unfortunately |
|
| infrarûix, -a |
|
a. |
|
infrared |
|
| ingenería (f) |
|
n. |
|
engineering |
|
| ingenhour (m), -a (f) |
|
n. |
|
engineer |
|
| ingenû, ingenua |
|
a. |
Pl: ingenui |
ingenuous |
|
| Inglatzerra (f) |
|
pr.n. |
|
England |
|
| ingleis (m) |
1 |
nat.n. |
|
Englishman |
|
| ingleis, -a |
2 |
nat.a. |
|
English |
|
| ingrat, -a |
|
a. |
|
ungrateful |
|
| ingratzar |
|
v.tr. |
|
thank |
|
| ingratzat, -a |
|
a. |
|
thankful |
|
| ingue (m) |
|
n. |
|
groin |
|
| inhêrent |
|
a. |
invar. |
inherent |
|
| injêitar |
|
v.tr. |
|
inject |
|
| injêitzoun (f) |
|
n. |
|
injection |
|
| injuria (f) |
|
n. |
|
insult |
|
| |
|
|
|
abuse |
|
| injuriar |
|
v.tr. |
|
insult |
|
| |
|
|
|
abuse |
|
| injust, -a |
|
a. |
|
unjust |
|
| |
|
|
|
unfair |
|
| |
|
|
|
wrong |
|
| injustitza (f) |
|
n. |
|
injustice |
|
| innocent |
|
a. |
invar. |
innocent |
|
| innocentza (f) |
|
n. |
|
innocence |
|
| innovar |
|
v.i. |
|
innovate |
|
| inocûlar |
|
v.tr. |
1S: inócûlo |
inoculate |
|
| inocûlatzoun |
|
n. |
|
inoculation |
|
| inoxydábil |
|
a. |
invar. |
stainless |
steel etc. |
| inqueit, -a |
|
a. |
|
uneasy |
|
| |
|
|
|
anxious |
|
| inquietude (f) |
|
n. |
|
anxiety |
|
| insán, insaina |
|
a. |
Pl: insaini, insans |
insane |
|
| |
|
|
|
mad |
UK |
| insanía (f) |
|
n. |
|
insanity |
|
| |
|
|
|
madness |
|
| inscriveir |
|
v.tr. |
> escriveir |
register |
on a list |
| insecur, -a |
|
a. |
|
unsafe |
|
| insêit (m) |
|
n. |
|
insect |
|
| insêriyr
(en) |
|
v.tr. |
1S: insêrisco |
plug
(in) |
|
| inservíbil |
|
a. |
invar.; Pl: inservibli |
worthless |
|
| insisteir
(en) |
|
v.i. |
|
insist
(on) |
|
| insólit, -a |
|
a. |
|
unusual |
|
| installar |
|
v.tr. |
Subj Pr 2S: instâls |
install |
|
| installatzoun (f) |
|
n. |
|
installation |
|
| instantza (f) |
|
n. |
|
instance |
|
| instigar |
|
v.tr. |
1S: instiygo; Subj 1S: instiygue |
abet |
|
| instigatzoun (f) |
|
n. |
|
abetting |
|
| instituîr |
|
v.tr. |
1S: institúo, 3S: institúe; Pret 1S: institúi; PP: institut |
institute |
|
| institut (m) |
|
n. |
|
institute |
|
| instructiyv, -a |
|
a. |
|
instructive |
|
| instruîr |
|
v.tr. |
1S: instrúo, 3S: instrúe; Pret 1S: instrúi; PP: instruit |
educate |
|
| |
|
|
|
instruct |
|
| instruit, -a |
|
a. |
|
educated |
|
| instruitzoun (f) |
|
n. |
|
instruction |
|
| instruitzouni (f pl) |
|
n. |
|
directions [pl.] |
|
| instrument (m) |
|
n. |
|
instrument |
|
| insûccess (m) |
|
n. |
|
failure |
lack of success |
| insûlt (m) |
|
n. |
|
insult |
|
| insûltar |
|
v.tr. |
|
insult |
|
| intait, -a |
|
a. |
|
intact |
|
| intêir, -a |
|
a. |
|
whole |
|
| |
|
|
|
entire |
|
| intêirament |
|
adv. |
|
entirely |
|
| intentzoun (f) |
|
n. |
|
intention |
|
| intercandza (f) |
|
n. |
|
exchange |
|
| |
|
|
|
trade |
|
| intercandzar |
|
v.tr. |
|
exchange |
|
| interdiceir |
|
v.tr. |
> diceir |
prohibit |
|
| |
|
|
> diceir |
forbid |
|
| interdictzoun (f) |
|
n. |
|
prohibition |
|
| interdiyt, -a |
|
a. |
|
forbidden |
|
| interês (m) |
|
n. |
Pl: interessi, interesses |
interest |
|
| interessant |
|
a. |
invar. |
interesting |
|
| interessar |
|
v.tr. |
|
interest |
|
| interessar-se
(a) |
|
v.refl. |
|
be interested (in) |
|
| interfereir |
|
v.i. |
|
interfere |
|
| interferentza (f) |
|
n. |
|
interference |
|
| interiour (m) |
|
n. |
|
interior |
|
| |
|
|
|
inside |
|
| intern, -a |
|
a. |
|
internal |
|
| interphôn (m) |
|
n. |
|
intercom |
|
| interpret (m/f) |
|
n. |
|
interpreter |
|
| interpretar |
|
v.tr. |
|
interpret |
|
| interpretatzoun (f) |
|
n. |
|
interpretation |
|
| interrogar |
|
v.tr. |
Subj Pr 1S: interrogue |
interrogate |
|
| |
|
|
|
question |
|
| interrûmpeir |
|
v.tr. |
> rûmpeir |
interrupt |
|
| interrûptour (m) |
|
n. |
|
switch |
|
| interrûptzoun (f) |
|
n. |
|
interruption |
|
| intervâl (m) |
|
n. |
Pl: intervalli, intervâls |
intermission |
theatre |
| intervêniyr |
|
v.i. |
> vêniyr |
intervene |
|
| interventzoun (f) |
|
n. |
|
intervention |
|
| interventzoun chiróurgica |
|
n. |
|
surgery |
operation |
| intervista (f) |
|
n. |
|
interview |
|
| intervistar |
|
v.tr. |
|
interview |
|
| intestiyni (m pl) |
|
n. |
|
intestines [pl.] |
|
| |
|
|
|
guts [pl.] |
|
| intoxicar |
|
v.tr. |
1S: intôxico; Subj Pr 1S: intôxique |
poison |
|
| intoxicatzoun (f) |
|
n. |
|
poisoning |
|
| intra |
2 |
prep. |
|
between |
|
| |
2 |
|
|
among |
|
| intra! / intrat! |
1 |
phr. |
|
come in! |
|
| intrar
(en) |
|
v.i. |
|
enter |
|
| |
|
|
|
go in |
|
| intreprendeir |
|
v.tr. |
> prendeir |
undertake |
|
| intrevideir |
|
v.tr. |
> videir |
glimpse |
|
| intrigar |
|
v.tr. |
Subj Pr 1S: intrigue |
intrigue |
|
| intrigar-se (per) |
|
v.refl. |
> intrigar |
be intrigued
(by) |
|
| introduceir |
|
v.tr. |
> duceir |
introduce |
sg. |
| intrudeir |
|
v.i. |
Pret 1S: intrusi; PP: intrús |
intrude |
|
| intrús (m), intrusa (f) |
|
n. |
|
intruder |
|
| inûndar |
|
v.tr. |
|
flood |
|
| inûndatzoun (f) |
|
n. |
|
flood |
|
| inútil |
|
a. |
invar. |
useless |
|
| |
|
|
|
needless |
|
| |
|
|
|
unnecessary |
|
| inutilisábil |
|
a. |
invar.; Pl: inutilisabli |
worthless |
|
| inventar |
|
v.tr. |
|
invent |
|
| inventiyv, -a |
|
a. |
|
inventive |
|
| inventour (m) |
|
n. |
|
inventor |
|
| inventzoun (f) |
|
n. |
|
invention |
|
| investigar |
|
v.tr. |
1S: investiygo; Subj Pr 1S: investiygue |
investigate |
|
| investigatzoun (f) |
|
n. |
|
investigation |
police |
| investiment (m) |
|
n. |
|
investment |
|
| investiyr |
|
v.tr. |
> vestiyr |
invest |
|
| invisíbil |
|
a. |
invar.; Pl: invisibli |
invisible |
|
| invitar |
|
v.tr. |
1S: inviyto |
invite |
|
| invitat (m), -a (f) |
|
n. |
|
guest |
|
| invitatzoun (f) |
|
n. |
|
invitation |
|
| invocar |
|
v.tr. |
> vocar |
invoke |
|
| |
|
|
|
call upon |
|
| iôd (m) |
|
n. |
|
iodine |
|
| iôn (m) |
|
n. |
|
ion |
|
| iônizant |
|
a. |
invar. |
ionizing |
|
| iônizatzoun (f) |
|
n. |
|
ionization |
|
| iônosphêra (f) |
|
n. |
|
ionosphere |
|
| Irán (m) |
|
pr.n. |
|
Iran |
|
| iraneis (m), -a (f) |
|
nat.n/a |
|
Iranian |
|
| irat, -a |
|
a. |
|
angry |
|
| |
|
|
|
sore |
US |
| |
|
|
|
mad |
US |
| iris (f) |
|
n. |
Pl: írissi |
iris |
|
| irlandeis (m) |
1 |
nat.n. |
|
Irishman |
|
| irlandeis, -a |
2 |
nat.a. |
|
Irish |
|
| Irlandia (f) |
|
pr.n. |
|
Ireland |
|
| Irlandia de Nord |
|
pr.n. |
|
Northern Ireland |
|
| irratzonal |
|
a. |
invar. |
irrational |
|
| irrêgolar |
|
a. |
invar. |
irregular |
|
| irrêgolaritat (f) |
|
n. |
|
irregularity |
|
| irrevocábil |
|
a. |
invar.; Pl: irrevocabli |
irrevocable |
|
| irritant (m) |
1 |
n. |
|
irritant |
|
| irritant |
2 |
a. |
invar. |
irritating |
|
| irritar |
|
v.tr. |
1S: irriyto |
irritate |
|
| irritar-se (con) |
|
v.refl. |
> irritar |
get angry (at) |
|
| irritatzoun (f) |
|
n. |
|
irritation |
|
| isla (f) |
|
n. |
|
island |
|
|
Isle Atzori (f pl) |
|
pr.n. |
|
Azores
[pl.] |
|
| islandeis (m), -a (f) |
1 |
nat.n. |
|
Icelander |
|
| islandeis, -a |
2 |
nat.a. |
|
Icelandic |
|
| Islandia (f) |
|
pr.n. |
|
Iceland |
|
| isletta (f) |
|
n. |
|
isle |
|
| isolar |
|
v.tr. |
1S: ísolo |
isolate |
|
| isolat, -a |
|
a. |
|
isolated |
|
| isolatzoun (f) |
|
n. |
|
isolation |
|
| Israel (m) |
|
pr.n. |
|
Israel |
|
| israeli (m/f) |
|
nat.n/a |
|
Israeli |
|
| isthmo (m) |
|
n. |
|
isthmus |
|
| Italia (f) |
|
pr.n. |
|
Italy |
|
| italián (m), -ana (f) |
|
nat.n/a |
|
Italian |
|
| iteratament |
|
adv. |
|
repeatedly |
|
| itinerêr (m) |
|
n. |
|
itinerary |
|
| |
|
|
|
route |
|
| ivôr (m) |
|
n. |
|
ivory |
|
| iyra (f) |
|
n. |
|
anger |
|
|