|
iatrogénic, -a |
|
a. |
|
iatrogenic |
|
idea (f) |
|
n. |
Nom pl: ideë |
idea |
|
idêntic, -a |
|
a. |
|
identical |
|
identificatzoun (f) |
|
n. |
|
identification |
|
identitat (f) |
|
n. |
|
identity |
|
idioma (m) |
|
n. |
|
idiom |
language |
idiomátic, -a |
|
a. |
|
idiomatic |
|
idiomatismo (m) |
|
n. |
|
idiom |
peculiar expression |
idiota (m), idiotissa (f) |
|
n. |
|
idiot |
|
idiótic, -a |
|
a. |
|
idiotic |
|
ignitzoun (f) |
|
n. |
|
ignition |
|
il |
|
pers.pn. |
|
he |
|
illa |
|
pers.pn. |
|
her |
after prep. |
illas |
|
pers.pn. |
|
them |
f. after prep. |
illêgítim, -a |
|
a. |
|
illegitimate |
|
illuminar |
|
v.tr. |
1S: illúmino |
light |
up |
illuminatzoun (f) |
|
n. |
|
lighting |
|
ils |
|
pers.pn. |
|
them |
m. after prep. |
imagë (f) |
|
n. |
Pl: imagi, images |
picture |
|
imaginar |
|
v.tr. |
1S: imágino |
imagine |
|
imbro (m) |
|
n. |
|
shower |
rainfall |
imitar |
|
v.tr. |
1S: ímito |
imitate |
|
immêdiat, -a |
|
a. |
|
immediate |
|
immêdiatament |
|
adv. |
|
immediately |
|
immigrant (m/f) |
|
n. |
|
immigrant |
|
immigrar |
|
v.i. |
|
immigrate |
|
immigratzoun (f) |
|
n. |
|
immigration |
|
immóbil |
|
a. |
invar. |
still |
not moving |
impar |
|
a. |
invar. |
odd |
not even |
impatient |
|
a. |
invar. |
impatient |
|
impatientza (f) |
|
n. |
|
impatience |
|
impêdiyr |
|
v.tr. |
1S: impêdisco |
prevent |
|
|
|
|
|
hinder |
|
impêir (m) |
|
n. |
|
empire |
|
impelleir |
|
v.tr. |
|
urge |
|
imperatour (m) |
|
n. |
|
emperor |
|
imperatriyç (f) |
|
n. |
Pl: imperatriyci |
empress |
|
impermeábil (m) |
1 |
n. |
Pl: impermeabli |
raincoat |
|
impermeábil |
2 |
a. |
invar.; Pl: impermeabli |
waterproof |
|
impliyr
(de) |
|
v.tr. |
1S: implisco |
fill |
|
|
|
v.i. |
|
fill
(with) |
|
impoliyt, -a |
|
a. |
|
impolite |
|
|
|
|
|
rude |
|
imponeir |
|
v.tr. |
> poneir |
tax |
|
important |
|
a. |
invar. |
important |
|
importantza (f) |
|
n. |
|
importance |
|
importar |
|
v.tr. |
|
import |
|
|
|
v.i. |
|
matter |
|
importatzoun (f) |
|
n. |
|
import |
|
impossíbil |
|
a. |
invar.; Pl: impossibli |
impossible |
|
impossibilitat (f) |
|
n. |
|
impossibility |
|
impost (m) |
|
n. |
|
tax |
|
impost de renduta |
|
n. |
|
income tax |
|
imprêixonant |
|
a. |
invar. |
impressive |
|
impreiza (f) |
|
n. |
|
undertaking |
|
impressa (f) |
|
n. |
|
imprint |
|
impressa digital |
|
n. |
|
fingerprint |
|
impressi (m pl) |
|
n. |
|
printed matter |
|
impressoura (f) |
|
n. |
|
printer |
|
imprezêr (m) |
|
n. |
|
agent |
of an actor, writer etc. |
imprezêr de pompas funebres |
|
n. |
|
undertaker |
|
imprimeir |
|
v.tr. |
> primeir |
print |
|
impûls (m) |
|
n. |
|
impulse |
|
in |
|
part.pn. |
|
of it |
partitive |
inattendut, -a |
|
a. |
|
unexpected |
sg neutral or negative |
inaudiyt, -a |
|
a. |
|
unheard of |
|
inaugûrar |
|
v.tr. |
1S: ináugûro |
inaugurate |
a person |
inaugûratzoun (f) |
|
n. |
|
inauguration |
of a president |
incendi (m) |
|
n. |
Pl: incendis |
fire |
conflagration, disaster |
incêns (m) |
|
n. |
Pl: incensi |
incense |
|
incint, -a |
|
a. |
|
pregnant |
|
incitar |
|
v.tr. |
|
incite |
|
inclinar-se |
|
v.refl. |
1S: m'incliyno |
bow |
|
inclinatzoun (f) |
|
n. |
|
inclination |
|
incliyna (f) |
|
n. |
|
bow |
greeting |
includeir |
|
v.tr. |
Pret 1S: inclusi; PP: inclús |
include |
|
|
|
|
|
enclose |
|
incognosçut, -a |
|
a. |
|
unknown |
not known or discovered |
incômmod, -a |
|
a. |
|
inconvenient |
|
|
|
|
|
uncomfortable |
|
incommodar |
|
v.tr. |
1S: incômmodo |
bother |
|
|
|
|
|
inconvenience |
|
incommoditat (f) |
|
n. |
|
inconvenience |
|
inconscient |
|
a. |
invar. |
unconscious |
|
incredíbil |
|
a. |
invar.; Pl: incredibli |
incredible |
|
incûb (m) |
|
n. |
|
nightmare |
|
incûlpar |
|
v.tr. |
|
arrest |
legally put under arrest |
|
|
|
|
charge |
in court |
incûlpatzoun (f) |
|
n. |
|
charge |
in court |
indayne (f) |
|
n. |
|
investigation |
scientific or public opinion |
index (m) |
|
n. |
|
index |
|
indexar |
|
v.tr. |
|
index |
|
India (f) |
|
pr.n. |
|
India |
|
indián (m), -ana (f) |
|
nat.n/a |
|
Indian |
|
indicar |
|
v.tr. |
1S: índico; Subj Pr 1S: índique |
indicate |
|
indicatour (m) |
|
n. |
|
indicator |
|
indicatzoun (f) |
|
n. |
|
indication |
|
indigêissoun (f) |
|
n. |
|
indigestion |
|
indigentza (f) |
|
n. |
|
need |
poverty |
indign, -a |
|
a. |
|
unworthy |
|
Indonesia (f) |
|
pr.n. |
|
Indonesia |
|
indonêsián (m), -ana (f) |
|
nat.n/a |
|
Indonesian |
|
indûlgeir |
|
v.tr. |
1S: indûlgio, 3S: indûlgë; Subj Pr 1S: indûlgia; Pret 1S: indûlgiúi; PP: indûlgiut |
indulge |
|
indûlgent |
|
a. |
invar. |
indulgent |
|
indûlgentza (f) |
|
n. |
|
indulgence |
|
inédit, -a |
|
a. |
|
unknown |
not yet revealed |
inêqual |
|
a. |
invar. |
unequal |
|
|
|
|
|
rough |
uneven |
inesperat, -a |
|
a. |
|
unexpected |
sg. positive |
inextensíbil |
|
a. |
invar.; Pl: inextensibli |
unstretchable |
|
infant (m/f) |
|
n. |
|
infant |
|
infantiyl |
|
a. |
invar. |
infantile |
|
infart (m) |
|
n. |
|
heart attack |
|
infectzoun (f) |
|
n. |
|
infection |
|
infectzous, -a |
|
a. |
|
infectious |
|
infedeil |
|
a. |
invar. |
unfaithful |
|
infêitar |
|
v.tr. |
|
infect |
|
infêliyç |
|
a. |
invar.; Pl: infêliyci |
unhappy |
|
infereir |
|
v.tr. |
Fut: inferroy |
infer |
|
inferiour |
|
a. |
invar. |
inferior |
|
|
|
|
|
lower |
|
infirmitat (f) |
|
n. |
|
sickness |
|
inflammar |
|
v.tr. |
|
inflame |
|
inflatar |
|
v.tr. |
|
inflate |
currency |
inflatzoun (f) |
|
n. |
|
inflation |
of currency |
influentza (f) |
|
n. |
|
influence |
|
influentzal |
|
a. |
invar. |
influential |
|
influentzar |
|
v.tr. |
|
influence |
|
informar |
|
v.tr. |
|
inform |
|
informar-se
(de) |
|
v.refl. |
|
inquire
(about) |
|
informatour (m) |
|
n. |
|
informant |
|
informatzoun (f) |
|
n. |
|
information |
|
infortunat, -a |
|
a. |
|
unfortunate |
|
infortunatament |
|
adv. |
|
unfortunately |
|
infrarûix, -a |
|
a. |
|
infrared |
|
ingenería (f) |
|
n. |
|
engineering |
|
ingenhour (m), -a (f) |
|
n. |
|
engineer |
|
ingenû, ingenua |
|
a. |
Pl: ingenui |
ingenuous |
|
Inglatzerra (f) |
|
pr.n. |
|
England |
|
ingleis (m) |
1 |
nat.n. |
|
Englishman |
|
ingleis, -a |
2 |
nat.a. |
|
English |
|
ingrat, -a |
|
a. |
|
ungrateful |
|
ingratzar |
|
v.tr. |
|
thank |
|
ingratzat, -a |
|
a. |
|
thankful |
|
ingue (m) |
|
n. |
|
groin |
|
inhêrent |
|
a. |
invar. |
inherent |
|
injêitar |
|
v.tr. |
|
inject |
|
injêitzoun (f) |
|
n. |
|
injection |
|
injuria (f) |
|
n. |
|
insult |
|
|
|
|
|
abuse |
|
injuriar |
|
v.tr. |
|
insult |
|
|
|
|
|
abuse |
|
injust, -a |
|
a. |
|
unjust |
|
|
|
|
|
unfair |
|
|
|
|
|
wrong |
|
injustitza (f) |
|
n. |
|
injustice |
|
innocent |
|
a. |
invar. |
innocent |
|
innocentza (f) |
|
n. |
|
innocence |
|
innovar |
|
v.i. |
|
innovate |
|
inocûlar |
|
v.tr. |
1S: inócûlo |
inoculate |
|
inocûlatzoun |
|
n. |
|
inoculation |
|
inoxydábil |
|
a. |
invar. |
stainless |
steel etc. |
inqueit, -a |
|
a. |
|
uneasy |
|
|
|
|
|
anxious |
|
inquietude (f) |
|
n. |
|
anxiety |
|
insán, insaina |
|
a. |
Pl: insaini, insans |
insane |
|
|
|
|
|
mad |
UK |
insanía (f) |
|
n. |
|
insanity |
|
|
|
|
|
madness |
|
inscriveir |
|
v.tr. |
> escriveir |
register |
on a list |
insecur, -a |
|
a. |
|
unsafe |
|
insêit (m) |
|
n. |
|
insect |
|
insêriyr
(en) |
|
v.tr. |
1S: insêrisco |
plug
(in) |
|
inservíbil |
|
a. |
invar.; Pl: inservibli |
worthless |
|
insisteir
(en) |
|
v.i. |
|
insist
(on) |
|
insólit, -a |
|
a. |
|
unusual |
|
installar |
|
v.tr. |
Subj Pr 2S: instâls |
install |
|
installatzoun (f) |
|
n. |
|
installation |
|
instantza (f) |
|
n. |
|
instance |
|
instigar |
|
v.tr. |
1S: instiygo; Subj 1S: instiygue |
abet |
|
instigatzoun (f) |
|
n. |
|
abetting |
|
instituîr |
|
v.tr. |
1S: institúo, 3S: institúe; Pret 1S: institúi; PP: institut |
institute |
|
institut (m) |
|
n. |
|
institute |
|
instructiyv, -a |
|
a. |
|
instructive |
|
instruîr |
|
v.tr. |
1S: instrúo, 3S: instrúe; Pret 1S: instrúi; PP: instruit |
educate |
|
|
|
|
|
instruct |
|
instruit, -a |
|
a. |
|
educated |
|
instruitzoun (f) |
|
n. |
|
instruction |
|
instruitzouni (f pl) |
|
n. |
|
directions [pl.] |
|
instrument (m) |
|
n. |
|
instrument |
|
insûccess (m) |
|
n. |
|
failure |
lack of success |
insûlt (m) |
|
n. |
|
insult |
|
insûltar |
|
v.tr. |
|
insult |
|
intait, -a |
|
a. |
|
intact |
|
intêir, -a |
|
a. |
|
whole |
|
|
|
|
|
entire |
|
intêirament |
|
adv. |
|
entirely |
|
intentzoun (f) |
|
n. |
|
intention |
|
intercandza (f) |
|
n. |
|
exchange |
|
|
|
|
|
trade |
|
intercandzar |
|
v.tr. |
|
exchange |
|
interdiceir |
|
v.tr. |
> diceir |
prohibit |
|
|
|
|
> diceir |
forbid |
|
interdictzoun (f) |
|
n. |
|
prohibition |
|
interdiyt, -a |
|
a. |
|
forbidden |
|
interês (m) |
|
n. |
Pl: interessi, interesses |
interest |
|
interessant |
|
a. |
invar. |
interesting |
|
interessar |
|
v.tr. |
|
interest |
|
interessar-se
(a) |
|
v.refl. |
|
be interested (in) |
|
interfereir |
|
v.i. |
|
interfere |
|
interferentza (f) |
|
n. |
|
interference |
|
interiour (m) |
|
n. |
|
interior |
|
|
|
|
|
inside |
|
intern, -a |
|
a. |
|
internal |
|
interphôn (m) |
|
n. |
|
intercom |
|
interpret (m/f) |
|
n. |
|
interpreter |
|
interpretar |
|
v.tr. |
|
interpret |
|
interpretatzoun (f) |
|
n. |
|
interpretation |
|
interrogar |
|
v.tr. |
Subj Pr 1S: interrogue |
interrogate |
|
|
|
|
|
question |
|
interrûmpeir |
|
v.tr. |
> rûmpeir |
interrupt |
|
interrûptour (m) |
|
n. |
|
switch |
|
interrûptzoun (f) |
|
n. |
|
interruption |
|
intervâl (m) |
|
n. |
Pl: intervalli, intervâls |
intermission |
theatre |
intervêniyr |
|
v.i. |
> vêniyr |
intervene |
|
interventzoun (f) |
|
n. |
|
intervention |
|
interventzoun chiróurgica |
|
n. |
|
surgery |
operation |
intervista (f) |
|
n. |
|
interview |
|
intervistar |
|
v.tr. |
|
interview |
|
intestiyni (m pl) |
|
n. |
|
intestines [pl.] |
|
|
|
|
|
guts [pl.] |
|
intoxicar |
|
v.tr. |
1S: intôxico; Subj Pr 1S: intôxique |
poison |
|
intoxicatzoun (f) |
|
n. |
|
poisoning |
|
intra |
2 |
prep. |
|
between |
|
|
2 |
|
|
among |
|
intra! / intrat! |
1 |
phr. |
|
come in! |
|
intrar
(en) |
|
v.i. |
|
enter |
|
|
|
|
|
go in |
|
intreprendeir |
|
v.tr. |
> prendeir |
undertake |
|
intrevideir |
|
v.tr. |
> videir |
glimpse |
|
intrigar |
|
v.tr. |
Subj Pr 1S: intrigue |
intrigue |
|
intrigar-se (per) |
|
v.refl. |
> intrigar |
be intrigued
(by) |
|
introduceir |
|
v.tr. |
> duceir |
introduce |
sg. |
intrudeir |
|
v.i. |
Pret 1S: intrusi; PP: intrús |
intrude |
|
intrús (m), intrusa (f) |
|
n. |
|
intruder |
|
inûndar |
|
v.tr. |
|
flood |
|
inûndatzoun (f) |
|
n. |
|
flood |
|
inútil |
|
a. |
invar. |
useless |
|
|
|
|
|
needless |
|
|
|
|
|
unnecessary |
|
inutilisábil |
|
a. |
invar.; Pl: inutilisabli |
worthless |
|
inventar |
|
v.tr. |
|
invent |
|
inventiyv, -a |
|
a. |
|
inventive |
|
inventour (m) |
|
n. |
|
inventor |
|
inventzoun (f) |
|
n. |
|
invention |
|
investigar |
|
v.tr. |
1S: investiygo; Subj Pr 1S: investiygue |
investigate |
|
investigatzoun (f) |
|
n. |
|
investigation |
police |
investiment (m) |
|
n. |
|
investment |
|
investiyr |
|
v.tr. |
> vestiyr |
invest |
|
invisíbil |
|
a. |
invar.; Pl: invisibli |
invisible |
|
invitar |
|
v.tr. |
1S: inviyto |
invite |
|
invitat (m), -a (f) |
|
n. |
|
guest |
|
invitatzoun (f) |
|
n. |
|
invitation |
|
invocar |
|
v.tr. |
> vocar |
invoke |
|
|
|
|
|
call upon |
|
iôd (m) |
|
n. |
|
iodine |
|
iôn (m) |
|
n. |
|
ion |
|
iônizant |
|
a. |
invar. |
ionizing |
|
iônizatzoun (f) |
|
n. |
|
ionization |
|
iônosphêra (f) |
|
n. |
|
ionosphere |
|
Irán (m) |
|
pr.n. |
|
Iran |
|
iraneis (m), -a (f) |
|
nat.n/a |
|
Iranian |
|
irat, -a |
|
a. |
|
angry |
|
|
|
|
|
sore |
US |
|
|
|
|
mad |
US |
iris (f) |
|
n. |
Pl: írissi |
iris |
|
irlandeis (m) |
1 |
nat.n. |
|
Irishman |
|
irlandeis, -a |
2 |
nat.a. |
|
Irish |
|
Irlandia (f) |
|
pr.n. |
|
Ireland |
|
Irlandia de Nord |
|
pr.n. |
|
Northern Ireland |
|
irratzonal |
|
a. |
invar. |
irrational |
|
irrêgolar |
|
a. |
invar. |
irregular |
|
irrêgolaritat (f) |
|
n. |
|
irregularity |
|
irrevocábil |
|
a. |
invar.; Pl: irrevocabli |
irrevocable |
|
irritant (m) |
1 |
n. |
|
irritant |
|
irritant |
2 |
a. |
invar. |
irritating |
|
irritar |
|
v.tr. |
1S: irriyto |
irritate |
|
irritar-se (con) |
|
v.refl. |
> irritar |
get angry (at) |
|
irritatzoun (f) |
|
n. |
|
irritation |
|
isla (f) |
|
n. |
|
island |
|
Isle Atzori (f pl) |
|
pr.n. |
|
Azores
[pl.] |
|
islandeis (m), -a (f) |
1 |
nat.n. |
|
Icelander |
|
islandeis, -a |
2 |
nat.a. |
|
Icelandic |
|
Islandia (f) |
|
pr.n. |
|
Iceland |
|
isletta (f) |
|
n. |
|
isle |
|
isolar |
|
v.tr. |
1S: ísolo |
isolate |
|
isolat, -a |
|
a. |
|
isolated |
|
isolatzoun (f) |
|
n. |
|
isolation |
|
Israel (m) |
|
pr.n. |
|
Israel |
|
israeli (m/f) |
|
nat.n/a |
|
Israeli |
|
isthmo (m) |
|
n. |
|
isthmus |
|
Italia (f) |
|
pr.n. |
|
Italy |
|
italián (m), -ana (f) |
|
nat.n/a |
|
Italian |
|
iteratament |
|
adv. |
|
repeatedly |
|
itinerêr (m) |
|
n. |
|
itinerary |
|
|
|
|
|
route |
|
ivôr (m) |
|
n. |
|
ivory |
|
iyra (f) |
|
n. |
|
anger |
|
|