|
|
| ê |
|
conj. |
|
and |
|
| ê...ê... |
|
conj. |
|
both...and... |
|
| ecleija (f) |
|
n. |
|
church |
building |
| ecleipse (f) |
|
n. |
|
eclipse |
|
| Eclêsia (f) |
|
n. |
|
Church |
institution |
| Eclêsia Cathólica |
|
n. |
|
Catholic Church |
|
| Eclêsia Orthodoxa |
|
n. |
|
Orthodox Church |
|
|
Eclêsia Protestant |
|
n. |
|
Protestant Church |
|
| êconomía (f) |
|
n. |
|
economics |
|
| êconomíe (f pl) |
|
n. |
|
savings [pl.] |
|
| êconómic, -a |
|
a. |
|
economic |
|
| êconomista (m/f) |
|
n. |
|
economist |
|
| êdifiç (m) |
|
n. |
Pl: êdifici |
building |
|
| êdificar |
|
v.tr. |
1S: êdífico; Subj 1S: êdífique |
build |
|
| êditar |
|
v.tr. |
1S: édito |
edit |
|
| êditour (m), -triyç (f) |
|
n. |
Pl: êditouri, êditriyci |
editor |
|
| |
|
|
|
publisher |
|
| êditzoun (f) |
|
n. |
|
edition |
|
| êducar |
|
v.tr. |
Subj 1S: êduque |
educate |
|
| êducatzoun (f) |
|
n. |
|
education |
|
| effêit (m) |
|
n. |
|
effect |
|
| Êgiut
(m) |
|
pr.n. |
|
Egypt |
|
| êgiután (m), -ana (f) |
|
nat.n/a |
Pl: êgiutani, êgiutane |
Egyptian |
|
| eisca (f) |
|
n. |
Pl: eisque |
food |
|
| |
|
|
|
meal |
|
| eivro, -a |
|
a. |
|
drunk |
|
| êixiyr |
|
v.i. |
|
go out |
|
| êixiyr (a) |
|
v.i. |
|
succeed (in) |
|
| êixiyt, -a |
|
a. |
|
successful |
undertaking |
| êixucar |
|
v.tr. |
Subj 1S: êixuque |
wipe |
|
| ejún (m) |
|
n. |
Pl: ejuni |
fast |
|
| ejunar |
|
v.i. |
|
fast |
|
| el |
|
def.art. |
|
the |
nom.m.sing. |
| êlâstic, -a |
|
a. |
|
elastic |
|
| êlêctric, -a |
|
a. |
|
electric(al) |
|
| êlectricitat (f) |
|
n. |
|
electricity |
|
| êlectrod (m) |
|
n. |
|
electrode |
|
| êlectromagnetismo (m) |
|
n. |
|
electromagnetism |
|
| êlectrón (m) |
|
n. |
Pl: êlectroni |
electron |
|
| êlectzoun (f) |
|
n. |
|
election |
|
| êlegant |
|
a. |
invar. |
elegant |
|
| êlementar |
|
a. |
invar. |
elementary |
|
| êlephant (m) |
|
n. |
|
elephant |
|
| êlevar |
|
v.tr. |
|
raise |
a child |
| |
|
|
|
breed |
animals |
| êlevat, -a |
|
a. |
|
high up |
|
|
êligeir |
|
v.tr. |
1S: êligo, 3S: êligë; Pret 1S:
êligiúi; PP: êligiut |
elect |
|
| êliminar |
|
v.tr. |
1S: êlímino |
eliminate |
|
| êliminatzoun (f) |
|
n. |
|
elimination |
|
| ella |
|
pers.pn. |
|
she |
nom.f.sing. |
| elle |
|
pers.pn. |
|
they |
nom.f.pl. |
| elli |
|
pers.pn. |
|
they |
nom.m.pl. |
| embarcament (m) |
|
n. |
|
embarkation |
|
| embarcar-se |
|
v.refl. |
Subj Pr 1S: m'embarque |
embark |
|
| embelliyr |
|
v.tr. |
1S: embellisco |
beautify |
|
| embracçar |
|
v.tr. |
Subj 1S: embracce |
hug |
|
| embrayatx (m) |
|
n. |
|
clutch |
|
| embut (m) |
|
n. |
|
funnel |
|
| êmendar |
|
v.tr. |
|
mend |
|
| |
|
|
|
darn |
socks |
|
êmergeir |
|
v.i. |
1S: êmergo, 3S: êmergë; Pret
1S: êmergiúi; PP: êmergiut |
emerge |
|
| êmigrant (m) |
|
n. |
|
emigrant |
|
| êmigrar |
|
v.i. |
|
emigrate |
|
| êmigratzoun (f) |
|
n. |
|
emigration |
|
| êmitteir |
|
v.tr. |
> mitteir |
utter |
|
| êmixoun (f) |
|
n. |
|
utterance |
|
| empêdiyr |
|
v.tr. |
1S: empêdisco |
trip |
|
| empêdiyr-se |
|
v.refl. |
1S: m'empêdisco |
stumble |
|
| empedjar |
|
v.tr. |
|
hinder |
|
| empêriylar |
|
v.tr. |
|
endanger |
|
| empign (m) |
|
n. |
|
commitment |
|
| |
|
|
|
pledge |
|
| empignar |
|
v.tr. |
|
commit |
|
| |
|
|
|
pawn |
|
| empignar-se (a) |
|
v.refl. |
|
commit |
oneself to |
| empignatour (m) |
|
n. |
|
pawnshop |
|
| empiorar-se |
|
v.refl. |
1S: m'empiouro |
get worse |
|
| emplastro (m) |
|
n. |
|
poultice |
|
| emplic (m) |
|
n. |
Pl: empliqui |
use |
|
| emplica (f) |
|
n. |
Pl: emplique |
employment |
|
| |
|
n. |
|
job |
|
| emplicar |
|
v.tr. |
Subj Pr 1S: emplique |
employ |
|
| |
|
|
|
use |
employ |
| emplicat (m), -a (f) |
1 |
n. |
|
employee |
|
| |
|
|
|
clerk |
|
| emplicat, -a |
2 |
a. |
|
employed |
|
| emplicatour (m) |
|
n. |
|
employer |
|
| emportar |
|
v.tr. |
|
carry away |
|
| empreiza (f) |
|
n. |
|
enterprise |
|
| emprijonar |
|
v.tr. |
1S: emprijouno |
imprison |
|
| emprontar |
|
v.tr. |
1S: emprounto |
borrow |
|
| emprounta (f) |
|
n. |
|
loan |
|
| empûlsar |
|
v.tr. |
|
push |
|
| en |
|
prep. |
|
in |
|
| en alcún mod |
|
adv. |
|
somehow |
|
| en alt |
|
adv. |
|
up |
|
| |
|
|
|
upstairs |
|
| en bass |
|
adv. |
|
downstairs |
|
| en fait |
|
adv. |
|
actually |
|
| en lo futur |
|
adv. |
|
in future |
|
| en mattiyna |
|
adv. |
|
in the morning |
|
| en necún mod |
|
adv. |
|
not at all |
|
| en nostros jûrnos |
|
adv. |
|
nowadays |
|
| en part |
|
adv. |
|
partly |
|
| en primêr loc |
|
adv. |
|
first |
in the first place |
| en realitat |
|
adv. |
|
actually |
|
| en seira |
|
adv. |
|
in the evening |
|
| en tout cas |
|
adv. |
|
still |
nevertheless |
| |
|
|
|
yet |
|
| en ván |
|
adv. |
|
in vain |
|
| en veira |
|
adv. |
|
indeed |
|
| en viç de |
|
prep. |
|
instead of |
|
| en xecuta |
|
adv. |
|
immediately |
|
| ênamidar |
|
v.tr. |
1S: ênámido |
starch |
|
| ênamorar-se (de) |
|
v.refl. |
1S: m'ênamouro |
fall in love (with) |
|
| encant (m) |
|
n. |
|
charm |
|
| encantar |
|
v.tr. |
|
charm |
|
| encantatour |
|
a. |
invar. |
charming |
|
| encasament (m) |
|
n. |
|
housewarming |
|
| encauss (m) |
|
n. |
|
ink |
|
| encontrar |
|
v.tr. |
|
meet |
|
| encontro (m) |
|
n. |
|
meeting |
coming together |
| |
|
|
|
encounter |
|
| encoratxar |
|
v.tr. |
|
encourage |
|
| encyclopêdia (f) |
|
n. |
|
encyclopedia |
|
| endossar |
|
v.tr. |
|
endorse |
|
| ênergïa (f) |
|
n. |
Pl: ênergie |
energy |
|
| ênêrgic, -a |
|
a. |
|
energetic |
|
| ênevrar-se |
|
v.refl. |
1S: m'êneivro |
get drunk |
|
| enfant (m/f) |
|
n. |
|
child |
|
| enfirm, -a |
|
a. |
|
sick |
|
| |
|
|
|
ill |
|
| enfirmar-se |
|
v.refl. |
|
get sick |
|
| enfirmêr (m) |
|
n. |
|
nurse (male) |
|
| enfirmera (f) |
|
n. |
|
nurse |
hospital |
| enflar |
|
v.tr. |
|
inflate |
an object |
| enflar-se |
|
v.refl. |
|
inflate |
|
| enflata (f) |
|
n. |
|
swelling |
|
| enfriydar-se |
|
v.refl.. |
|
catch |
a cold |
| enganna (f) |
|
n. |
|
deception |
|
| engannar |
|
v.tr. |
|
deceive |
|
| englûttiyr |
|
v.tr. |
1S: englûttisco |
swallow |
|
| engraixar |
|
v.tr. |
|
grease |
|
| engrenatx (m) |
|
n. |
|
gears [pl.] |
|
| enguirlandar |
|
v.tr. |
|
trim |
adorn |
| ênigma (m) |
|
n. |
|
puzzle |
|
| ênorm |
|
a. |
invar. |
enormous |
|
| |
|
|
|
huge |
|
| enquairo (m) |
|
n. |
|
inset |
|
| enrolar |
|
v.tr. |
|
wind |
a coil |
| ensalat, -a |
|
a. |
|
salty |
|
| ensigna (f) |
|
n. |
|
sign |
on a store |
| ensignar |
|
v.tr. |
|
teach |
|
| entrappar |
|
v.tr. |
|
catch |
a disease |
| entrata (f) |
|
n. |
|
entrance |
|
| entretant |
|
adv. |
|
meanwhile |
|
| entzerrament (m) |
|
n. |
|
burial |
|
| entzerrar |
|
v.tr. |
|
bury |
|
| entzorpeir |
|
v.tr. |
|
stun |
|
| envelopar |
|
v.tr. |
1S: enveloupo |
envelop |
|
| enveloupa (f) |
|
n. |
|
envelop |
|
| envenenar |
|
v.tr. |
1S: enveneino |
poison |
|
| enviar |
|
v.tr. |
1S: envîo |
send |
|
| enviat (m), -a (f) |
|
n. |
|
envoy |
|
| envidza (f) |
|
n. |
|
envy |
|
| envidzar |
|
v.tr. |
|
envy |
|
| envol (m) |
|
n. |
|
take-off |
|
| envolar-se |
|
v.refl. |
|
take off |
of airplanes |
| enxerrar (en) |
|
v.tr. |
|
shut in |
|
| enximlo |
|
adv. |
|
together |
|
| êphêmera (f) |
|
n. |
|
mayfly |
entom. |
| êpicentro (m) |
|
n. |
|
epicentre |
|
| êpidêmia (f) |
|
n. |
|
epidemic |
|
| êpisco (m) |
|
n. |
Pl: êpisqui |
bishop |
eccles. |
| êpiscopat (m) |
|
n. |
|
bishopric |
|
|
Êquador (m) |
|
pr.n. |
|
Ecuador |
|
| êquadorián (m), -ana (f) |
|
nat.n/a |
Pl: êquadoriani, -e |
Ecuadorian |
|
| êqual |
|
a. |
invar. |
equal |
|
| êqualitat (f) |
|
n. |
|
equality |
|
| êqualment |
|
adv. |
|
likewise |
|
| êquatour (m) |
|
n. |
|
Equator |
|
| êquip (m) |
|
n. |
|
team |
|
| êquipament (m) |
|
n. |
|
equipment |
|
| êquipament de lhevar |
|
n. |
|
lifting equipment |
|
| êquipament de pisca |
|
n. |
|
fishing gear |
|
| êquipar |
|
v.tr. |
|
equip |
|
| |
|
|
|
man |
a ship |
| êquipatx (m) |
|
n. |
|
crew |
|
| êquitatzoun (f) |
|
n. |
|
ride |
on a horse |
| êquivoc (m) |
|
n. |
Pl: êquivoqui |
mistake |
|
| êquivocar-se |
|
v.refl. |
Subj Pr 1S: m'êquivoque |
be mistaken |
|
| era (f) |
|
n. |
|
era |
|
| |
|
|
|
age |
historical |
| êradeir |
|
v.tr. |
|
erase |
|
|
êradicar |
|
v.tr. |
1S: êradiyco; Subj Pr 1S:
êradiyque |
pull out |
|
| êrifolha (f) |
|
n. |
|
holly |
bot. |
| êriyç (m) |
|
n. |
Pl: êriyci |
hedgehog |
|
| ermiyta (m/f) |
|
n. |
Pl: ermiyti (m) / ermiyte (f) |
hermit |
|
| errar |
|
v.i. |
1S: yerro |
wander |
|
| errar-se |
|
v.refl. |
1S: me yerro, 1P: nos erram |
make a mistake |
|
| erronat, -a |
|
a. |
|
wrong |
incorrect |
| errour (m) |
|
n. |
|
error |
|
| |
|
|
|
mistake |
|
| êruca (f) |
|
n. |
Pl: êruque |
caterpillar |
|
| êruca de seita |
|
n. |
|
silkworm |
|
| êrûditzoun (f) |
|
n. |
|
scholarship |
learning |
| êrûdiyt (m), -a (f) |
|
n. |
|
scholar |
|
| êrume (f) |
|
n. |
|
currant |
fruit |
|
êrume vird |
|
n. |
|
gooseberry |
|
| êrûmpeir |
|
v.i. |
|
erupt |
|
| êrûptzoun (f) |
|
n. |
|
eruption |
|
| és |
|
v.i. |
Pr 3S of esseir |
is |
|
| és la una (houra) |
|
phr. |
|
it is one o'clock |
|
| escabêil (m) |
|
n. |
Pl: escabelli, escabêls |
stepladder |
|
| escâc (m) |
|
n. |
Pl: escacqui |
booty |
|
| escacca (f) |
|
n. |
Pl: escacque |
loot |
|
| escaccar |
|
v.tr. |
Subj Pr 1S: escacque |
loot |
|
| escaira (f) |
|
n. |
|
team |
|
| escal (m) |
|
n. |
|
call |
at a harbour |
| |
|
|
|
port |
of call |
| escala (f) |
|
n. |
|
ladder |
|
| |
|
|
|
scale |
cartographic |
| escala móbil |
|
n. |
|
escalator |
|
| escalar |
|
v.tr. |
|
climb |
a mountain, a tree, etc. |
| escalera (f) |
|
n. |
|
stairs [pl.] |
|
| escalera de salvament |
|
n. |
|
fire escape |
|
| escalera rotant |
|
n. |
|
moving stairway |
|
| escalpro (m) |
|
n. |
|
chisel |
|
| escanç (m) |
|
n. |
Pl: escanci |
drink-bearer |
medieval |
| escanciyr |
|
v.tr. |
1S: escanço, 3S: escance |
pour |
wine |
| escândal (m) |
|
n. |
|
scandal |
|
| escandalous, -a |
|
a. |
|
scandalous |
|
| |
|
|
|
shocking |
|
| escappar |
|
v.tr. |
|
escape |
someone |
| escappar-se (dâ) |
|
v.refl. |
> escappar |
escape |
from |
| escarda (f) |
|
n. |
|
fragment |
|
| escarlata (f) |
|
n. |
|
scarlet fever |
|
| escârs, escarsa |
|
a. |
Pl: escarsi, -e |
scarce |
|
| escarvêu (m) |
|
n. |
Pl: escarvêi |
cockroach |
|
| escateir |
|
v.tr. |
|
shake |
move to and fro |
| escina (f) |
|
n. |
|
strip |
|
| esclâu (m), esclava (f) |
|
n. |
Pl: esclavi |
slave |
|
| esclavatx (m) |
|
n. |
|
slavery |
|
| escola (f) |
|
n. |
|
school |
|
|
escola primêra |
|
n. |
|
elementary school |
|
| escola secûndêra |
|
n. |
|
high school |
|
| escondeir |
|
v.tr. |
|
hide |
|
| esconro (m) |
|
n. |
|
mackerel |
|
| escorpioun (m) |
|
n. |
|
scorpion |
|
| Escorpioun (m) |
|
pr.n. |
|
Scorpio |
astrology |
| escotilha (f) |
|
n. |
|
hatch |
|
| Escotza (f) |
|
pr.n. |
|
Scotland |
|
| escotzeis (m) |
1 |
nat.n. |
|
Scotsman |
|
| escotzeis, -a |
2 |
nat.a. |
|
Scottish |
|
| escoupa (f) |
|
n. |
|
broom |
|
| escoupa lavandera |
|
n. |
|
mop |
|
| escovlo (m) |
|
n. |
|
reef |
|
| escritôr (m) |
|
n. |
|
desk |
|
| escritura (f) |
|
n. |
|
writing |
|
| escritura a man |
|
n. |
|
handwriting |
|
|
escriveir |
|
v.tr. |
1S: escriyvo; PP : escrut |
write |
|
| escrôc (m) |
|
n. |
Pl: escrocqui |
swindler |
|
| escroccar |
|
v.tr. |
Subj Pr 1S: escrocque |
swindle |
|
| escroccaría (f) |
|
n. |
|
swindle |
|
| escrûa (f) |
1 |
n. |
|
sow |
female pig |
| escrûa
(f) |
2 |
n. |
|
nut |
tool |
| escrutour (m), -a (f) |
|
n. |
|
writer |
|
| escûltar |
|
v.tr. |
|
listen |
to |
| escûltour (m) |
|
n. |
|
sculptor |
|
| escûltura (f) |
|
n. |
|
sculpture |
|
| escuma (f) |
|
n. |
|
foam |
|
| escur (m) |
|
n. |
|
squirrel |
|
| escûtxa (f) |
|
n. |
|
whip |
|
| escûtxar |
|
v.tr. |
|
whip |
animal |
| esfortz (m) |
|
n. |
|
effort |
|
|
esfortzar-se (a) |
|
v.refl. |
|
make an effort (to) |
|
| eslatar |
|
v.tr. |
|
slaughter |
animals |
| eslatoura (f) |
|
n. |
|
slaughterhouse |
|
| esmalt (m) |
|
n. |
|
enamel |
|
| esmalt d'ûnglas |
|
n. |
|
nail polish |
|
| esmar |
|
v.tr. |
1S: yesmo |
guess |
|
| esmeralda (f) |
|
n. |
|
emerald |
|
| esmerîl (m) |
|
n. |
Pl: esmerilli, esmerîls |
falcon |
|
| |
|
|
|
merlin |
|
| esnuta (f) |
|
n. |
|
sneeze |
|
| esnutar |
|
v.i. |
|
sneeze |
|
| Espanha (f) |
|
pr.n. |
|
Spain |
|
| espanhol (m), -a (f) |
1 |
nat.n. |
|
Spaniard |
|
| espanhol, -a |
2 |
nat.a. |
|
Spanish |
|
|
espargeir |
|
v.tr. |
1S: espargo; 3S: espargë; Pret. espargiúi; PP: espargiut |
spread |
sg. |
| |
|
|
|
scatter |
|
| espargeir-se |
|
v.refl. |
|
spread |
|
| esparnhar |
|
v.tr. |
|
save |
money |
| esparnhi (m pl) |
|
n. |
|
savings [pl.] |
|
| esparniyr |
|
v.tr. |
1S: esparnho |
spare |
a life |
| esparvêr (m) |
|
n. |
|
sparrow hawk |
|
| espasmo (m) |
|
n. |
|
spasm |
|
| espata (f) |
|
n. |
|
sword |
|
| espatinar |
|
v.tr. |
1S: espatiyno |
whisk |
|
| espatiyna (f) |
|
n. |
|
whisk |
|
| espatz (m) |
|
n. |
|
space |
|
| |
|
. |
|
room |
space |
| espatz cósmic |
|
n. |
|
outer space |
|
| espatz vital |
|
n. |
|
living space |
|
| espayla (f) |
|
n. |
|
shoulder |
|
| espeçaría (f) |
|
n. |
|
grocery store |
|
| especêr (m), -a (f) |
|
n. |
|
grocer |
|
| especi (m) |
|
n. |
Pl: especis |
spice |
|
| espêcial |
|
a. |
invar. |
special |
|
| espêcialment |
|
adv. |
|
especially |
|
| especie (f) |
|
n. |
Pl: especies |
species |
|
| |
|
|
|
kind |
|
| espectaclo (m) |
|
n. |
|
show |
entertainment |
| espectro (m) |
|
n. |
|
spectre |
|
| espêix, -a |
|
a. |
|
thick |
|
| |
|
|
|
dense |
|
| espelh (m) |
|
n. |
|
mirror |
|
| espelta (f) |
|
n. |
|
spelt |
|
| esperantza (f) |
|
n. |
|
hope |
|
| esperar |
|
v.tr. |
1S: espeiro |
hope |
|
| |
|
|
|
wait
for |
|
| esperat, -a |
|
a. |
|
expected |
hoped for |
| espeut (m) |
|
n. |
|
lance |
|
| esphera (f) |
|
n. |
|
sphere |
|
| espiar |
|
v.tr. |
1S: espîo |
spy |
|
| espilla (f) |
|
n. |
|
pin |
|
| espilla (por robas) |
|
n. |
|
clothespin |
|
| espilla a capîls |
|
n. |
|
hairpin |
|
| espilla de securitat |
|
n. |
|
safety pin |
|
| espinaca (f) |
|
n. |
Pl: espinaque |
spinach |
|
| espinal |
|
a. |
invar. |
spinal |
|
| espión (m), -ona (f) |
|
n. |
Pl: espioni |
spy |
|
| espionatx (m) |
|
n. |
|
espionage |
|
| espírit (m) |
|
n. |
|
spirit |
|
| |
|
|
|
wit |
|
| espiyca (f) |
|
n. |
Pl: espiyque |
ear |
of corn |
| espiyna (f) |
|
n. |
|
thorn |
|
| espiyna dorsal |
|
n. |
|
spine |
|
| esplein (m) |
|
n. |
|
spleen |
|
| espongia (f) |
|
n. |
Pl: espongë |
sponge |
|
| espoula (f) |
|
n. |
|
spool |
|
| espouz (m) |
|
n. |
|
husband |
|
| espouz (m), -a (f) |
|
n. |
|
spouse |
|
| espouza (f) |
|
n. |
|
wife |
|
| espozar |
|
v.tr. |
1S: espouzo |
marry |
get married |
| esproun (m) |
|
n. |
|
spur |
on a horse |
| espuma (f) |
|
n. |
|
foam |
|
| |
|
|
|
spray |
|
| espumant |
|
a. |
invar. |
sparkling |
|
| espûrc, -a |
|
a. |
|
dirty |
|
| espûrcar |
|
v.tr. |
Subj Pr 1S: espûrque |
dirty |
|
| |
|
|
|
soil |
|
| esput (m) |
|
n. |
|
spit |
saliva |
| esputar |
|
v.tr. |
|
spit |
|
| esquaima (f) |
|
n. |
|
scale |
fish |
| esquartar |
|
v.tr. |
|
discard |
|
| esquirma (f) |
|
n. |
|
fencing |
|
| esquirmar |
|
v.i. |
|
fence |
|
| esquitz (m) |
|
n. |
|
sketch |
|
| esquitzar |
|
v.tr. |
|
sketch |
|
|
esseir |
|
v.i. |
Pres: soy, seis, és, sûm, sêis, son; Impf 1S: yera, 1P: êram;
Pret 1S: fui; Fut 1S: seroy; Subj 1S: sîa, 1P: siam; PP: fut |
be |
|
| esseir pressat |
|
v.i. |
|
be in a hurry |
|
| ést (m) |
|
n. |
|
east |
|
| estábil |
|
a. |
invar.; Pl: establi |
stable |
|
| estabilitat (f) |
|
n. |
|
stability |
|
| estacca (f) |
|
n. |
Pl: estacque |
post |
|
| |
|
|
|
stake |
|
| estaccar |
|
v.tr. |
Subj Pr 1S: estacque |
attach |
|
| estagn (m) |
1 |
n. |
|
pond |
|
| estagn (m) |
2 |
n. |
|
tin |
metal |
| estalactiyt (f) |
|
n. |
|
stalactite |
|
| estalagmiyt (f) |
|
n. |
|
stalagmite |
|
| estalloun (m) |
|
n. |
|
stallion |
|
| estanc, -a (a lâ aqua) |
|
a. |
Pl: estanqui, estanque |
watertight |
|
| estanquitat (f) |
|
n. |
|
watertight integrity |
|
| estar (a ped) |
|
v.i. |
1S: estoy, 3S: está; Pret: estêi, estesti, esté,
estem, estestes, esteron; Subj 1S: estîa, 1P: estiam |
stand |
on one's feet |
| estar bén |
|
v.i. |
|
suit |
be fitting |
| estar-se |
|
v.refl. |
> estar |
stand up |
|
| estar sure |
|
v.tr. |
|
stand on |
|
| estat (m) |
1 |
n. |
|
state |
|
| estat de bandzera |
|
n. |
|
flag state |
|
| estat (f) |
2 |
n. |
|
summer |
|
| Estati-Uniyti (d'América) (m pl) |
|
pr.n. |
|
United States (of America) |
|
| estátic, -a |
|
a. |
|
static |
|
| estatúa (f) |
|
n. |
|
statue |
|
| estatzoun (f) |
|
n. |
|
station |
|
| estatzoun balnêra |
|
n. |
|
spa |
|
| estatzoun climática |
|
n. |
|
resort |
|
| estavliyr |
|
v.tr. |
1S: estavlisco |
establish |
|
| estavliyr-se |
|
v.refl. |
|
settle |
|
| estavlo (m) |
|
n. |
|
stable |
|
| esteila (f) |
|
n. |
|
star |
|
| esteila filant |
|
n. |
|
shooting star |
|
| Esteila Polar |
|
pr.n. |
|
North Star |
|
| esterneir |
|
v.tr. |
|
spread |
seeds |
| |
|
|
|
strew |
|
| esthêtic, -a |
|
a. |
|
esthetic |
|
| esthêtica |
|
n. |
|
esthetics |
|
| estillar |
|
v.i. |
|
drop |
|
| estimar |
|
v.tr. |
1S: êstimo |
estimate |
|
| estimolar |
|
v.tr. |
1S: estímolo |
stimulate |
|
| estoca (f) |
|
n. |
Pl: estoque |
ribbon |
|
| estómac (m) |
|
n. |
Pl: estómaqui |
stomach |
|
| Estonia (f) |
|
pr.n. |
|
Estonia |
|
| estonián (m), -ana (f) |
|
nat.n/a |
Pl: estoniani |
Estonian |
|
| estora (f) |
|
n. |
|
window shade |
|
| estrapûntiyn (m) |
|
n. |
|
folding seat |
in car, theatre |
| estrat (m) |
|
n. |
|
layer |
|
| estrat d'ozón |
|
n. |
|
ozone layer |
|
| estrata (f) |
|
n. |
|
road |
|
| estreup (m) |
|
n. |
|
stirrup |
|
| estreut (m) |
|
n. |
|
racket |
noise |
|
estringeir |
|
v.tr. |
1S: estringo, 3S: estringë; Pret 1S: estringiúi; PP: estringiut |
press |
|
| estriya (f) |
|
n. |
|
witch |
|
| estriyc (m) |
|
n. |
Pl: estriyqui |
strike |
work stoppage |
| estriycar |
|
v.i. |
Subj Pr 1S: estriyque |
strike |
stop work |
| estriyt (m) |
1 |
n. |
|
strait |
|
| estriyt, -a |
2 |
a. |
|
narrow |
|
| |
|
|
|
tight |
|
| estriyta (f) |
|
n. |
|
tightness |
|
| estriyta de man |
|
n. |
|
handshake |
|
| estrutz (m) |
|
n. |
|
ostrich |
|
| estûdz (m) |
|
n. |
|
study |
|
| estûdzant (m), -a (f) |
|
n. |
|
student |
|
| estûdzar |
|
v.tr. |
|
study |
|
| estuêr (m) |
|
n. |
|
estuary |
|
| estûid, -a |
|
a. |
|
foolish |
|
| estûix (m) |
|
n. |
|
case |
container |
| estûpefaceir (de) |
|
v.tr. |
> faceir |
stupefy |
|
| estûpid, -a |
|
a. |
|
stupid |
|
| |
|
|
|
foolish |
|
| estûpro (m) |
|
n. |
|
rape |
violation |
| estûrn (m) |
|
n. |
|
starling |
|
| estuva (f) |
|
n. |
|
stove |
|
| esvaniment (m) |
|
n. |
|
fainting |
|
| esvaniyr-se |
|
v.refl. |
1S: m'esvanisco |
faint |
|
| êtat (f) |
|
n. |
|
age |
|
| Êtat Medza |
|
n. |
|
Middle Ages [pl.] |
|
| êternal |
|
a. |
invar. |
eternal |
|
| |
|
|
|
timeless |
|
| êternitat (f) |
|
n. |
|
eternity |
|
| êther (m) |
|
n. |
|
ether |
|
| êthiop (m), -a (f) |
|
nat.n/a |
|
Ethiopian |
|
|
Êthiopia (f) |
|
pr.n. |
|
Ethiopia |
|
| êtiquetta (f) |
|
n. |
|
label |
|
| êtiquettar |
|
v.tr. |
Subj Pr 2S: êtiquêts |
label |
|
| euç (m) |
|
n. |
Pl: euci |
top |
|
| euca (f) |
|
n. |
Pl: euque |
mare |
|
| eular |
|
v.i. |
1S: voy, 3S: vas, 1P: eulam, 3P: van; Pret 1S: vadúi; Fut 1S: iroy; Subj 1S: vaya; PP: eulat / vadut |
go |
|
| eular a lâ cautza |
|
v.i. |
|
go hunting |
|
| eular a lâ comprata |
|
v.i. |
|
go shopping |
|
| eular a lâ pisca |
|
v.i. |
|
go fishing |
|
| eular bén (a) |
|
v.i. |
|
suit |
be fitting |
| eular quereir |
|
v.tr. |
|
get |
go for |
| eular-se |
|
v.refl. |
> eular |
depart |
|
| |
|
|
|
go away |
|
| eura |
|
adv. |
|
now |
|
| |
|
|
|
at present |
|
| euríssim, -a |
1 |
a. |
|
immediate |
|
| euríssim |
2 |
adv. |
|
right away |
|
| Europa (f) |
|
pr.n. |
|
Europe |
|
| europêu (m), -ea (f) |
|
nat.n/a |
Nom Pl: europêi, -eë |
European |
|
| êvacuar |
|
v.tr. |
1S: êvacúo, 3S: êvacúa |
evacuate |
|
| êvadeir |
|
v.tr. |
|
evade |
|
| êvangel (m) |
|
n. |
|
gospel |
|
| êvaporar-se |
|
v.refl. |
3S: s'êvapoura |
evaporate |
|
| êvent (m) |
|
n. |
|
event |
|
| êvident |
|
a. |
invar. |
evident |
|
| |
|
|
|
obvious |
|
| êvidentment |
|
adv. |
|
evidently |
|
| êvidentza (f) |
|
n. |
|
evidence |
|
| êvitar |
|
v.tr. |
1S: êviyto |
avoid |
|
| êvocar |
|
v.tr. |
Subj Pr 1S: êvoque |
evoke |
|
| exaggerar |
|
v.tr. |
1S: exâggero |
exaggerate |
|
| exait, -a |
|
a. |
|
exact |
|
| |
|
|
|
accurate |
|
| exaitament |
|
adv. |
|
exactly |
identically |
| exame (m) |
|
n. |
|
examination |
|
| examinar |
|
v.tr. |
1S: exámino |
examine |
|
| excavar |
|
v.tr. |
|
excavate |
|
| excavatzoun (f) |
|
n. |
|
excavation |
|
| excedeir |
|
v.tr. |
1S: exceido |
exceed |
|
| excedent (m) |
|
n. |
|
excess |
|
| excedent de bagagios |
|
n. |
|
excess baggage |
|
| excedent de peiz |
|
n. |
|
excess weight |
|
| excellent |
|
a. |
invar. |
excellent |
|
| exceut |
|
adv. |
|
except |
|
| exceutzoun (f) |
|
n. |
|
exception |
|
| excitar |
|
v.tr. |
1S: êxcito |
excite |
|
| excitatzoun (f) |
|
n. |
|
excitement |
|
| excludeir |
|
v.tr. |
Pret 1S: exclusi; PP: exclús |
exclude |
|
| exclusa (f) |
|
n. |
|
lock |
in a canal |
| excûrsioun (f) |
|
n. |
|
excursion |
|
| excús (m) |
|
n. |
Pl: excusi |
regret |
|
| excusa (f) |
|
n. |
|
excuse |
|
| |
|
|
|
apology |
|
|
excusa-me! / excusat-me! |
|
phr. |
|
excuse me! |
|
| excusar |
|
v.tr. |
|
excuse |
|
| excusar-se
(de) |
|
v.refl. |
|
apologize |
|
|
|
|
|
|
regret |
|
| exêcutar |
|
v.tr. |
|
execute |
|
| exêcutiyv (m) |
|
n. |
|
executive |
|
| exêcutzoun (f) |
|
n. |
|
execution |
|
| exemplêr (m) |
|
n. |
|
copy |
issue |
| exemplo (m) |
|
n. |
|
example |
|
| exêrcit (m) |
|
n. |
|
army |
|
| exercitar |
|
v.tr. |
1S: exêrcito |
practise |
|
| exercitz (m) |
|
n. |
|
exercise |
|
| |
|
|
|
practice |
|
| exercitz d'abandón |
|
n. |
|
boat drill |
navig. |
| exeunt, -a |
|
a. |
|
exempt |
|
| exeunt, -a (de taixas) |
|
a. |
|
duty-free |
|
| exhauriyr |
|
v.tr. |
1S: exhaurisco |
exhaust |
|
| |
|
v.i. |
|
run out (of) |
|
| exhauriyt, -a |
|
a. |
|
exhausted |
|
| |
|
|
|
sold out |
|
| |
|
|
|
out of print |
|
| exhibeir |
|
v.tr. |
|
exhibit |
|
|
exigeir |
|
v.tr. |
1S: exigo, 3S: exigë; Pret 1S: exigiúi; PP: exigiut |
demand |
|
| |
|
|
|
require |
|
| exigentza (f) |
|
n. |
|
demand |
|
| eximeir |
|
v.tr. |
PP: exent |
exempt |
|
| existeir |
|
v.i. |
|
exist |
|
| existentza (f) |
|
n. |
|
existence |
|
| êxit (m) |
|
n. |
|
exit |
|
| exitar |
|
v.tr. |
1S: êxito |
exit |
|
| exmagar |
|
v.tr. |
Subj Pr 1S: exmague |
dismay |
|
| expantalh (m) |
|
n. |
|
scarecrow |
|
| expantar |
|
v.tr. |
|
frighten |
|
| |
|
|
|
scare |
|
| expêditour (m) |
|
n. |
|
sender |
|
| |
|
|
|
shipper |
|
| expêditzoun (f) |
|
n. |
|
shipment |
|
| expêdiyr |
|
v.tr. |
1S: expêdisco |
send |
commercially |
| |
|
|
|
forward |
objects |
| |
|
|
|
ship |
|
| expêitar |
|
v.tr. |
|
expect |
|
| expeiza (f) |
|
n. |
|
expense |
|
| expeize (f pl) |
|
n. |
|
fee |
for services |
| expelleir |
|
v.tr. |
|
chase (away) |
|
| expêrientza (f) |
|
n. |
|
experience |
|
| |
|
|
|
experiment |
|
| expêrimentar |
|
v.tr. |
|
experiment |
|
| expirar |
|
v.tr. |
1S: expiyro |
breathe out |
|
| |
|
v.i. |
|
expire |
|
| explêitar |
|
v.tr. |
|
exploit |
|
| explicar |
|
v.tr. |
Subj Pr 1S: explique |
explain |
|
| explicatzoun (f) |
|
n. |
|
explanation |
|
|
explodeir |
|
v.i. |
1S: exploudo; Pret 1S: explousi, 2S: explosisti; PP: explous |
explode |
|
| explorar |
|
v.tr. |
1S: explouro |
explore |
|
|
exploratour (m), -triyç (f) |
|
n. |
Pl: exploratouri, -triyci |
explorer |
|
| exploratzoun (f) |
|
n. |
|
exploration |
|
| explosioun (f) |
|
n. |
|
explosion |
|
| exponeir |
|
v.tr. |
> poneir |
exhibit |
|
| |
|
|
|
expose |
|
| exportar |
|
v.tr. |
|
export |
|
| exportatzoun (f) |
|
n. |
|
export |
|
| expositzoun (f) |
|
n. |
|
exhibition |
|
| |
|
|
|
exposition |
|
| expost (m), -a (f) |
|
n. |
|
foundling |
|
| exprêixoun (f) |
|
n. |
|
utterance |
|
| express, -a |
|
a. |
|
express |
|
| exprimeir |
|
v.tr. |
> primeir |
express |
|
| exsang |
|
a. |
invar.; Pl: exsangui |
bloodless |
|
| extendeir-se |
|
v.refl. |
|
extend |
|
| extensíbil |
|
a. |
invar.; Pl: extensibli |
stretchable |
|
| extensioun (f) |
|
n. |
|
extension |
|
| exteriour (m) |
|
n. |
|
outside |
|
| |
|
|
|
exterior |
|
| extern, -a |
|
a. |
|
external |
|
| extingueir |
|
v.tr. |
|
extinguish |
|
| |
|
|
|
quench |
a fire |
|
extingueir |
|
v.tr. |
1S: extingo, 3S: extingue; Subj Pr 1S: extingua; Pret 1S: extingúi; PP: extint |
put out |
|
| |
|
|
|
turn off |
lights |
| extintour (m) |
|
n. |
|
fire extinguisher |
|
| extirar-se |
|
v.refl. |
> tirar |
stretch |
|
| extonament (m) |
|
n. |
|
astonishment |
|
| extonar |
|
v.tr. |
|
astonish |
|
|
extonar-se (de) |
|
v.refl. |
|
be astonished (of) |
|
| extonat, -a |
|
a. |
|
astonished |
|
| extranh, -a |
|
a. |
|
strange |
|
| |
|
|
|
odd |
|
| extranhêr (m), -a (f) |
1 |
n. |
|
foreigner |
|
| extranhêr, -a |
2 |
a. |
|
foreign |
|
| extraordinêr, -a |
|
a. |
|
extraordinary |
|
| extreim, -a |
|
a. |
|
extreme |
|
| extreimament |
|
adv. |
|
extremely |
|
| extremitat (f) |
|
n. |
|
end |
|
|